Het doel van communicatie bij verandering wordt maar al te vaak vergeten. We zenden, informeren en beïnvloeden wat af. Terwijl als je samen iets wil bereiken, communicatie maar één functie heeft. Namelijk: verbinden. Het creëren van nieuwe relaties en bestaande versterken door menselijke interactie. Daarom dit artikel over verbindende communicatie en wat je kunt doen om mensen nader tot elkaar te laten komen.
“Communicatie begint bij luisteren wat voor de ander belangrijk is”
Want goede communicatie verbindt. Door te luisteren, begrip of compassie ontstaat er ruimte tussen mensen. Ruimte om iets nieuws te doen. Om het gemeenschappelijk verhaal opnieuw te vertellen en te schrijven. In de ruimte tussen mensen ontstaat iets. Iets ongrijpbaars. Noem het energie, enthousiasme of flow. Energie om samen te bereiken wat jullie willen.
Veel organismen gaan in hun leven relaties aan. Samen kunnen ze namelijk beter overleven en meer bereiken. Ze creëren met elkaar nieuwe systemen: zo gaat het in de natuur en dus ook in organisaties en teams. Binnen die systemen ontstaan nieuwe verbindende patronen: culturen, rituelen, tradities etc. Bewust en onbewust. Functioneel en disfunctioneel. Als teams en organisaties zich door een functioneel patroon meer met elkaar verbonden voelen, gaan ze beter presteren. Zo worden ze meer dan de som der delen. Het systeem gaat werken. 1+1 = 3. Sneller, efficiënter, leuker.
“Verbinding helpt in de communicatie, communicatie helpt om te verbinden. Dus waar begin je?“
Voordat we die vraag beantwoorden en kijken naar wat verbinding bevordert, is het net zo interessant om die vraag om te draaien. Wat houdt verbinding in het systeem tegen? Hiervoor is het zaak om eerst uit te zoomen en tijd te winnen. Je kijkt dan vanuit een veel breder perspectief. Belangrijk is dat je het communicatielemniscaat blijft volgen. Dit geweldloze communicatiemodel is ooit ontwikkeld door Marshall Rosenberg om mensen bewuster met elkaar te kunnen laten communiceren.
Dat betekent: oordeelloos luisteren, waarnemen, gevoel benoemen en behoeftes uitspreken. Zo kun je met al je zintuigen waarnemen naar wat zich in het hier-en-nu voordoet en zo de achterliggende behoefte van de ander ontdekken. Emoties zijn logisch bij zo’n zoektocht, want ze wijzen ons op onvervulde behoeftes van de ander. Die behoeftes uitspreken en vervullen zijn vaak noodzakelijk om vervolgens (weer) tot verbinding te kunnen komen. Frederik Inbo van de Belgische Expert Academy vertelt erover in deze video: https://youtu.be/BKad0j2pGVc
“Verbindende communicatie begint met waarnemen van wat voor de ander belangrijk is”
Belangrijke voorwaarde voor verbindende communicatie is dat je je jezelf bent. Want alleen als jij jezelf bent, kunnen ook anderen zichzelf zijn. Als je dat niet kunt zijn, dan is dat een factor die leidt tot verwijdering. Niet tot verbinding. Want verbindende communicatie heelt. Het geeft erkenning aan dat wat gevoeld wordt er mag zijn. Pijn, verdriet, angst, gekwetst zijn of anderszins. Ook als dat leidt tot frustraties of conflicten. Het hoort erbij. Er hoeft niet meteen wat mee te gebeuren, de erkenning is vaak al genoeg: wat ik voel mag er zijn, wat jij voelt mag er zijn. Het is fijn, als daar aandacht voor mag zijn. Want van daaruit kunnen we weer verder.
“Ik heb een hekel aan de term ‘je kwetsbaar opstellen’, want dat klinkt alsof je jezelf in de slachtofferrol zet. Ik gebruik liever ‘jezelf kenbaar maken’, daar is niets kwetsbaars aan.“
Marijke Lingsma
Door te reflecteren met je team of organisatie kun je oefenen met jezelf zijn bij anderen. Daarin is er ruimte om de verschillen tussen jouw en anderen uit te spreken en naast elkaar te leggen. Veel managers of leidinggevenden vinden het lastig om zich zo te laten zien in aanwezigheid van hun team. Vaak vanuit angst om autoriteit te verliezen. Met regressieve, stagnerende of zelf verwaarloosde teams tot gevolg. Terwijl er niks mis is met hulp vragen, emoties tonen, terugkomen op een besluit, je excuses aanbieden, je onzekerheid en dilemma’s bespreekbaar maken. Zo kan het team zien wie jij bent en waar je voor staat. Dat is pas echt authentiek leiderschap. Want als jij niet jezelf kan zijn, wie dan wel?
Zoek je een begeleider voor betere communicatie in jouw team, organisatie of project? Neem dan contact met mij op voor een gratis kennismaking.
Voor dit artikel heb ik mij laten inspireren door de volgende publicaties:
Andre Wierdsma, Co-creatie van verandering (De plek der moeite) (2011).
Arend Ardon, Doorbreek de cirkel. Hoe managers onbewust verandering blokkeren (2011).
Roy de Brabander, ‘Interveniëren op de onderstroom’ (2013).
Joost Kampen ‘Verwaarloosde organisaties (2014).
Dr. Sue Johnson – Houd me vast – Emotionaly Focussed Therapy (2017)
Marshall Rosenberg – Geweldloze communicatie – (2011)
Marijke Lingsma – Echt coachend leiding geven (2021)